Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Ευρώπη

του Χρ. Ι. Στεφανάδη

Το έτος 324 π.Χ. στην πόλη Ωπι, στις όχθες του ποταμού Τίγρη, υπό τον Μέγα Αλέξανδρο έγινε μια μεγάλη θρησκευτική τελετή και ακολούθησε πανηγυρικό συμπόσιο, στο οποίο πήραν μέρος 9.000 άτομα, Μακεδόνες (Ελληνες γενικά), Πέρσες και άλλοι λαοί. Ο Αλέξανδρος ανέπεμψε ευχή για την «ομόνοια» και την «κοινωνία», δηλαδή τη φιλία και τη συναδελφικότητα μεταξύ των λαών που αντιπροσωπεύονταν. Η ευχή αυτή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως όρκος για όλους τους λαούς, ήταν:

«Τώρα που ο πόλεμος τελείωσε, εύχομαι να βρείτε ευτυχία μέσω της ειρήνης.

Μακάρι όλοι οι θνητοί να ζουν από δω και μπρος αρμονικά σαν ένα έθνος, για χάρη του κοινού καλού.
Πρέπει να θεωρείτε τον κόσμο ως μία χώρα με κοινούς νόμους, που θα κυβερνάται από άνδρες άξιους, ασχέτως φυλής.

Δεν ξεχωρίζω τους ανθρώπους σε Ελληνες και βάρβαρους, όπως κάνουν οι στενόμυαλοι.

Δεν ενδιαφέρομαι από πού κατάγονται οι πολίτες, ούτε σε ποια φυλή γεννήθηκαν. Τους ταξινομώ με βάση μόνο ένα και μοναδικό κριτήριο: την αρετή.

Για μένα κάθε άξιος ξένος είναι Ελληνας και κάθε ανάξιος Ελληνας είναι βάρβαρος.

Εάν έχετε ποτέ διαφορές, δεν πρέπει να τις λύνετε με τα όπλα, πρέπει να τις λύνετε ειρηνικά. Εάν παραστεί ανάγκη θα γίνω διαιτητής σας.

Δεν πρέπει να θεωρείτε τον Θεό έναν δεσποτικό κυβερνήτη, αλλά κοινό πατέρα όλων, έτσι ώστε η συμπεριφορά σας να μοιάζει με αυτή των αδελφών μέσα σε μια οικογένεια.

Από την πλευρά μου σας θεωρώ όλους ίσους, ανεξάρτητα από φυλή και χρώμα.

Εύχομαι να μην είστε απλώς πολίτες της αυτοκρατορίας μου,αλλά και ενεργά μέλη της, όλοι μαζί συνεργάτες.

Οσο εξαρτάται από τις δυνάμεις μου θα προσπαθήσω να εκπληρώσω όλα όσα υποσχέθηκα.

Δείτε αυτόν τον όρκο που πήραμε μαζί σήμερα προσεκτικά, σαν σύμβολο αγάπης».

Αυτά είπε ο Μέγας Αλέξανδρος 324 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, σε μια εποχή όπου τα πάθη των ανθρώπων καθοδηγούσαν τη συμπεριφορά τους και υπερίσχυαν της λογικής, ενώ και η θύελλα της επιθετικότητας σάρωνε την ανθρώπινη ψυχή.

Αλήθεια, πού βρισκόμαστε 2.500 χρόνια μετά, μετά την έλευση του χριστιανισμού, την Αναγέννηση, τη Γαλλική αλλά και την Ελληνική Επανάσταση; Μετά τους μεγάλους πολέμους και ιδιαίτερα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο; Εάν ο όρκος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποτελούσε οδηγό για την παγκοσμιότητα, πόσο καλύτερος θα ήταν ο κόσμος.

Εστιάζοντας στην Ευρώπη, αν η βασική συνθήκη της Ενωσης αλλά και όλες οι μετέπειτα συνθήκες στηρίζονταν στο αρχαίο αυτό μοναδικό κείμενο, η κατάσταση σήμερα ασφαλώς θα ήταν πολύ καλύτερη.

Αν όλοι οι Ευρωπαίοι ζούσαν σαν ένα έθνος χάριν του κοινού καλού…

Αν η Ευρώπη ήταν μια χώρα με κοινούς νόμους, που θα κυβερνιόταν από άνδρες άξιους, ασχέτως έθνους ή φυλής…

Αν οι πολίτες ταξινομούνταν με μοναδικό κριτήριο την αρετή…

Αν τις διαφορές δεν τις έλυναν οι λαοί με τα όπλα, αλλά ειρηνικά…

Αν η Ευρωπαϊκή Ενωση είχε δομηθεί πάνω σε αυτές τις διαχρονικές αξίες, σήμερα η μοναδική και ιστορική πατρίδα μας δεν θα βρισκόταν σε αυτή τη δεινή θέση.

Δεν θα μας ταπείνωναν με λόγια και έργα οι βόρειοι.

Δεν θα μας απειλούσαν συνεχώς αυτοί που περιστασιακά κατέχουν (και το ελληνικό...) χρήμα.

Δεν θα μας επέπληττε καθημερινά ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών και αντικαγκελάριος…

Μπορεί η αναδρομή μας στους αρχαίους ημών προγόνους να είναι ψυχοθεραπευτική, αλλά σήμερα η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη όσο ποτέ…

*Ο Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης είναι καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών